Dantiscus thanks the king for his appointment
to the Warmia bishopric. On his own and Tiedemann Giese’s behalf, he asks the
king to send letters to Rome concerning Giese’s presentation for the Chełmno
bishopric and Dantiscus’ recommendation for the Warmia bishopric. Dantiscus
commends the king for choosing Giese, as he is the ideal candidate for bishop.
The letter is
Dantiscus’ reply to Sigismund I’s letter:
Lvov,
September 6, 1537 (orig. AGAD, AZ 2999, f. 159).
The addressee is
identified in BCz, TN and KatBK.
Source materials:
1. office copy in the hand of Baltazar of Lublin BCz,
244, p. 250; light-brown ink;
right-hand margin frayed, without impairing the text’s legibility; watermark –
Gdańsk emblem of the type Siniarska-Czaplicka,
No. 167, 171
2. 18th-century copy BK, 232, p. 212-214
3. 18th-century copy BO, 151, p. 156v-157v
4. 18th-century copy BCz, TN 55, No. 46, p.353-355 (heading: Ioannes Dantiscus
Episcopus Culmensis Sigismundo Primo Regi Poloniae)
5. excerpt B PAU-PAN, 8243 (TK 5), year 1537, f 48
Serenissima
Regia Maiestas et Domine, Domine clementissime. Humillimam perpetuae meae fidei
et seruitutis commendacionem. Scriptum habemus Prouerbiorum XXI: “Sicut
diuisiones aquarum, ita cor regis in manu Domini: quocumque voluerit,
inclinabit illud”[i]. Quod sic esse in me liquido sum expertus, qui, dum
nihil sim benemeritus de Serenissima Maiestate Vestra, dominus Deus ex sola sua
misericordia cor Serenissimae Maiestatis Vestrae ad me inclinauit. Cuius
benigna gracia iam tandem successit, quod XX-a huius mensis a venerabili
capitulo Varmiensi in eius ecclesiae episcopum concordibus votis sum
postulatus. Ad quem actum magnum attulit generosus dominus Nicolaus Nibschicz[ii] Serenissimae Maiestatis Vestrae orator adminiculum, vt
in eo Serenissimae Maiestatis Vestrae voluntati ac disposicioni satisfieret.
Pro qua immensa in me Serenissimae Maiestatis Vestrae clemencia quibus verbis
aut modis gracias[1] habere, nedum agere, debeam, plane atque omnino nescio,
superat enim haec ingens in me beneficencia omne id, quod scio, quod possum,
quod sum. Hoc tamen vnum, quod solum in mea facultate est, praesto et animo
quam humillimo ac gratissimo, quantum se mea tenuitas extendit, gracias
Serenissimae Maiestati Vestrae habeo immortales, Deum Omnipotentem sedulo
oraturus, vt me eum esse faciat, qui et vocacioni suae diuinae voluntatis, et
graciae mihi a Serenissima Maiestate Vestra impensae respondere vel saltem
aliqua ex parte possit. Porro, quum iam ab ista mea ecclesia ad Varmiensem
transferendus sim postulatus, et successorem mihi iampridem et per nouissimas
suas literas Serenissima Maiestas Vestra prudentissime ac clement(er)[2] designauit reuerendissimum per Serenissimam Maiestatem
Vestram electum Culmensem dominum Tidemannum Gise[iii], et ille nouas a Serenissima Maiestate Vestra praesentacio(nis)[3], et ego commendaticias ad summum pontificem[iv] habere cogimur literas. Quas vt a Serenissima Maiestate
Vestra obtinere possimus, quantum humilius et impensius possimus, supplicamus.
De me, qui a tot annis Serenissimae Maiestati Vestrae totique Regno non sum
incognitus, non est, quod scribam aut pollicear, hoc autem libere atque vere de
hoc reuerendissimo nouo electo constanter scribere audeo, quod post me huic
meae ecclesiae magis conuenientem ex nostratibus et digniorem episcopum
deligere Serenissima Maiestas Vestra et praeficere non potuerit. Vir, inquam,
est non proceritate aut theatrali persona spectabilis, sed cuius forma et
species et statura ad omnem dignitatem est apposita, summa integritate et
innocencia morum vitaeque probitate ac puritate praeditus. De pietate, literis
et erudicione eius cum paucis communi non est quod hic recenseam, quum, vt
arbitror, toti Serenissimae Maiestatis Vestrae aulae satis haec sint perspicua,
magistratusque virum – vt in Graecorum est adagio – ostendet[v], gratumque et charum Serenissimae Maiestati Vestrae
faciet. Cui me vna cum illo vt domino meo clementissimo supplicissime commendo,
dominum Deum ex cordis viribus totis oro, vt nobis eandem Serenissimam
Maiestatem Vestram tempore longissimo prosperrime valentem atque felicissimam
conseruet. Ex Lubauia, XXV Septembris
anno 1537.
[1] after gracias – crossed-out agere 1
[2] clementer 1 clementissime
2, 3, 4
[3] praesentacionis 1 praesentaciones
2, 3, 4
[i] Sicut diuisiones aquarum, ita cor regis in manu Domini – quocumque
voluerit, inclinabit illud cf. BSV
Prv 21 1.
[ii] Mikołaj Nipszyc
(see letter No. 31 footnote 2).
[iii] Tiedemann Giese
(see letter No. 11 footnote 4).
[iv] Paul III (see
letter No. 5 footnote 16).
[v]
magistratusque virum – vt in Graecorum est adagio – ostendet cf. Adagia, 1526, No. 976: Magistratus virum indicat. Arch
ton andra deiknusin, id est, Imperia
demonstrant virum.