List #6189
[Ioannes DANTISCUS] do UNKNOWN [possibly Samuel MACIEJOWSKI]Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1543-01-09
Regest polski:
Dantyszek 1 stycznia wysłał list. Przybył do niego poseł wysłany przez Radę Miasta Gdańska [burgrabia królewski i burmistrz gdański Johann von Werden]. Dantyszek załącza kopię swojej odpowiedzi udzielonej miastu w kwestiach przez niego przedstawionych. Gdańszczanie tłumaczą, że na podstawie umowy z Danią mogą prowadzić handel morski przez cieśninę duńską [Sund], jednak z wyłączeniem transportu do jej wrogów zboża i rzeczy potrzebnych na wojnie. [Tekst akapitu w wielu miejscach uszkodzony]
Dantyszek odpowiedział, że wspomniane układy nie dotyczą Królestwa Polskiego i pozostałych władztw króla [Zygmunta I]. Przywożone do Gdańska zboże i inne towary marnieją, co przynosi znaczącą szkodę mieszkańcom Królestwa. Zdaniem Dantyszka, król powinien, jeśli nie chce wysyłać w tej sprawie posła do króla Danii, któremu pomógł w uzyskaniu tronu, przynajmniej listownie upomnieć się o zniesienie blokady. Blokada ta przynosi znaczne straty polskiej szlachcie i wzbudza jej niezadowolenie. Dantyszek przypomina, że już w poprzednim liście do adresata [IDL 3892] zwracał uwagę, jak dotkliwe skutki dla królewskich poddanych przyniesie utrzymanie zamknięcia cieśnin wiosną.
Drugą część poselstwa wymusił list króla do Dantyszka, który ten przesłał do rady miasta Gdańska. W liście król prosił o radę w sprawie poruszenia spowodowanego przez dwóch pozwanych [Tiedemanna Giesego, Barthela Brandta] w związku z udzielaniem komunii pod dwiema postaciami. W odpowiedzi burgrabia, opierając się wyłącznie na piśmie rady, zapewnił, że o ile wiadomo, komunia pod obiema postaciami nikomu nie jest udzielana. [Tekst uszkodzony] Rada chce, aby Dantyszek przyczynił się u króla w sprawie uwolnienia swoich krajan od podejrzenia.
Przedstawione usprawiedliwienie w sprawie udzielania komunii publicznie pod dwiema postaciami w Gdańsku król łatwo może odrzucić, bowiem ci, którzy używają komunii w ten sposób, zwykle udają się do diecezji pomezańskiej. Rada pozwoliła plebsowi domagać się takiej komunii dla świeckich wbrew królewskim postanowieniom, o czym nie wspomniała nawet słowem, bo nie da się tego usprawiedliwić. Dantyszek już wcześniej napisał [IDL 3892], kto odpowiada za wzniecanie niepokojów w tej sprawie. Jego zdaniem, jeśli ukróci się działania tych osób, sytuacja się uspokoi, a niepokoje i nierozsądne postulaty, które podsuwa się ludowi w celu podważenia królewskiej władzy i pozwu, nie będą się powtarzać.
W poprzednim liście Dantyszek przedstawił, do czego może doprowadzić brak reakcji króla wobec tej zuchwałości i pozostawienie bezkarnie na dworze osoby, która została wysłana, by jej bronić. Uznał, że w ten sposób uczynił zadość swojemu sumieniu oraz wierności wobec monarchy. Teraz to władca zdecyduje, co uzna za słuszne.
Dantyszek prosi adresata, by - jeśli coś napisał zbyt śmiało lub nierozważnie - zechciał wstawić się za nim i pouczyć go, w czym mógł wywołać niechęć, aby w przyszłości mógł okazać większą ostrożność.
Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
| ||||
Tekst + aparat krytyczny + komentarz Zwykły tekst Tekst + komentarz Tekst + aparat krytyczny
AAWO, AB, D.110, f. 36rReverendissime in Christo Pater et Domine, [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ obser paper damaged⌈[obser]obser paper damaged⌉vande.
Salutem et fraternam commendationem paper damaged⌈[am commendationem]am commendationem paper damaged⌉.
Prima die huius cf.
Respondi, quod ea pacta
Secundam legationis partem litterae ad me regiae extorserunt, quas magistratui miseram superinscribed, in the hand of Dantiscus⌈extorserunt, quas magistratui miseramextorserunt, quas magistratui miseram superinscribed, in the hand of Dantiscus⌉, in quibus super commotionem in the Dantiscus hand, adscribed in place of crossed-out tumultum⌈tumultum commotionem commotionem in the Dantiscus hand, adscribed in place of crossed-out tumultum⌉ ratione communionis sub utraque per duos istos 
AAWO, AB, D.110, f. 36v [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉
nemini superinscribed in place of crossed-out et neminem⌈et neminem nemini nemini superinscribed in place of crossed-out et neminem⌉ quod sciretur concedatur superinscribed in place of crossed-out sic illam percipere⌈sic illam percipere concedatur concedatur superinscribed in place of crossed-out sic illam percipere⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ esset nullique permitteretur in eoque
maiestati [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉visse edoctam, verum in illlis litteris maiesta[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ q paper damaged⌈[q]q paper damaged⌉uod communio
istiusmodi in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out sub utraque specie⌈sub utraque specie istiusmodi istiusmodi in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out sub utraque specie⌉ Gedani paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ [po]stulatum esse superinscribed⌈po paper damaged⌈[po]po paper damaged⌉stulatum esse[po]stulatum esse superinscribed⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ []q paper damaged⌈[ ⌈[] ⌉q][]q paper damaged⌉uod contra receptum morem sacrosanctae [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ orthodo paper damaged⌈[orthodo]orthodo paper damaged⌉xae ecclesiae, ut superinscribed, in the hand of Dantiscus⌈utut superinscribed, in the hand of Dantiscus⌉ eiusmodi communio sub utraque detur in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out daretur⌈daretur sub utraque detur paper damaged⌈[ur]ur paper damaged⌉ sub utraque detur in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out daretur⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉faceret
Hoc frivolo superinscribed, in the hand of Dantiscus⌈frivolofrivolo superinscribed, in the hand of Dantiscus⌉ lem<m>ate
Quod Quam de illis, quia
serenissima
Eam audaciam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ si
Apud quam superinscribed in place of crossed-out Cui⌈Cui Apud quam Apud quam superinscribed in place of crossed-out Cui⌉, si quid forsan liberius planiusve a me scriptum consultumque esse inconsi hidden by binding⌈[i]i hidden by binding⌉deratius existimabitur written over verit⌈veritbiturbitur written over verit⌉, ut id omne fidei meae imputet, Dominatio Vestra Reverendissima intercessione sua efficere velit, summopere oro on the margin⌈summopere orosummopere oro on the margin⌉, meque edocere, in quo forsan offendi, ut hinc cautior esse possim. Qua in re me supra id, quod iampridem debeo, me on the margin⌈meme on the margin⌉ Dominatio Vestra Reverendissima sibi written over mi⌈mi sibi sibi written over mi⌉ devictissimum atque auctoratum perpetuo superinscribed⌈perpetuoperpetuo superinscribed⌉ constringet.
Meque illi commendatissimum ms. commendatissimus(!) ⌈commendatissimumcommendatissimum ms. commendatissimus(!) ⌉ esse cupio et precor omnia faustissima.
Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ in